کتاب «مشهدیه الشعائر الحسینیه عندالعرب والایرانیین» اثر شاکر کسرایی با موضوع بررسی شعائر حسینی در عراق و ایران است که در آن تأثیرات متقابل عزاداری‌ها بین ایران و عراق نشان داده شده است.
به گزارش ایکنا از خوزستان، کتاب «مشهدیه الشعائر الحسینیه عندالعرب والایرانیین»، اثر شاکر کسرایی با موضوع بررسی شعائر حسینی در عراق و ایران از طرف مؤسسه وارث‌الانبیاء وابسته به عتبه امام حسین(ع) منتشر شده است. متن زیر گفت‌وگوی ایکنای خوزستان با مؤلف این اثر است.
شاکر کسرایی، مؤلف کتاب «مشهدیه الشعائر الحسینیه عندالعرب والایرانیین» در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان گفت: این کتاب درباره عزاداری حسینی در ایران و عراق است و در ضمن به عزاداری در کشورهای حوزه خلیج‌فارس هم پرداخته است.
وی درباره ساختار کتاب «مشهدیه الشعائر الحسینیه عندالعرب والایرانیین» گفت: این کتاب در دو باب تدوین شد است. عنوان باب اول «عزاداری حسینی در ایران و عراق» است. این قسمت به سه فصل تقسیم می‌شود؛ فصل اول درباره عزاداری امام حسین(ع) در عراق و دیگر کشورهای عربی است. در کتاب به جزئیات این عزاداری‌ها پرداخته و آنها را معرفی کردم. فصل دوم عزاداری در ایران و فصل سوم، تأثیر و تأثر عرب‌ها و ایرانی‌ها در برگزاری مراسم عزاداری است. یعنی عزاداری در این دو کشور چه تأثیری بر یکدیگر داشته و چگونه انتقال پیدا کرده است.
این محقق ایرانی با بیان اینکه باب دوم کتاب درباره «نمایش تعزیه» و در آن نمایش تعزیه در ایران به طور مفصل معرفی شده است، با اشاره به تحصیل خود در دانشگاه اسلامی لبنان و عرضه مطالب این باب به محققان آن دانشگاه گفت: این مطلب برای استادان من در دانشگاه اسلامی لبنان مطلب جدیدی بود. آنها فکر نمی‌کردند در ایران نمایش تعزیه برگزار شود. در لبنان نمایش تعزیه وجود دارد که روزهای عاشورا اجرا می‌شود و اتفاقاً برگزاری آن در اصل کار یک شخص ایرانی است؛ یعنی یک ایرانی مقیم لبنان متن نمایش تعزیه را نوشت که از حدود ۵۰ سال پیش در لبنان اجرا می‌شود.
کسرایی ادامه داد: استادان من در دانشگاه لبنان پیشنهاد کردند نمایش تعزیه را در کشورهای دیگر هم بررسی کنم و از این رو بخشی از این کتاب به این موضوع نیز پرداخته شده است. در عراق تلاش‌هایی برای اجرای نمایش تعزیه انجام شده بود، ولی این تلاش‌ها همزمان با رژیم صدام بود و صدام با عزاداری مبارزه می‌کرد و از همین رو موفق نشده بودند تعزیه را در کشورشان اجرا کنند.
مؤلف کتاب «مشهدیه الشعائر الحسینیه» ادامه داد: در این باب، سه متن نمایشی تعزیه را با هم مقایسه کردم؛ یک متن مربوط به نمایش تعزیه در لبنان، یک متن نمایش تعزیه در ایران و دیگری متن یکی از شعرای مصری است که نمایش تعزیه را به صورت شعر درآورده است. در این باب این سه متن بررسی شده‌اند.
وی ادامه داد: فصل دیگر در این باب، بررسی تعزیه عروسی قاسم است. این یک اتفاق جدید در نمایش تعزیه است. موضوع عروسی قاسم محل اختلاف است و برخی آن را از نظر تاریخی انکار کرده‌اند. اولین کتابی که این موضوع را مطرح کرده است کتابی به نام «روضه‌الشهداء» است که مؤلف آن در سال ۹۱۰ هجری زندگی می‌کرد. شهید مطهری به این کتاب اشکالاتی وارد کرده است.
کسرایی در ادامه درباره نمایش تعزیه در ایران گفت: در این کتاب به این مسأله پرداختیم که نمایش تعزیه اصولاً چه زمانی در ایران شروع شده است. برخی می‌گفتند تعزیه از زمان قاجار و برخی می‌گفتند از زمان صفویه در ایران بوده است، ولی در نظر اکثر محققان تعزیه در زمان کریم‌خان زند شروع شده است. شرق‌شناسان در دوره صفویه به ایران رفت و آمد می‌کردند و عزاداری را توصیف می‌کردند، اما نامی از نمایش تعزیه در دوران صفوی نبرده‌اند، ولی بعد از دوران صفوی تعزیه در ایران شروع شد.
به گفته این محقق دینی، نمایش تعزیه از ایران شروع شد و به کشورهای دیگر منتقل شد. این تأثیر و تأثر در دیگر روش‌های عزاداری مثل حجله قاسم، آتش‌زدن خیمه‌ها، کاروان اسرا و … نیز دیده می‌شود.
مؤلف کتاب «مشهدیه الشعائر الحسینیه» درباره منابع کتاب گفت: برای این کار منابع فارسی، عربی، انگلیسی و کتاب‌های سیاحان و شرق‌شناسان اروپایی و روسی را دیدم. کتاب طی مدت پنج سال تدوین شد و از منابع کتابخانه‌های لبنان، عراق و ایران استفاده کردم.