بقلم دکتر شاکر کسرائی
دکتر محمد سید احمد به نظام آموزشی در مصر اشاره می کند ومی نویسد که کتاب های درسی مملو از اطلاعاتی است که ذهن دانش اموز را پر می کند بی انکه دانش اموز عقل خودرا بکار ببرد .دراین میا ن , علما وروحانیون به نقش خود عمل نمی کنند , چون می ترسند دچار مخالفت با دولت وسرانجام سراز زندان درآورند.این امر سبب می شود که گروه های افراطی زمینه را برای فعالیت هموار دیده ودربرابر گذشت وتسامح وتعقل , افراط گرایی وخشونت جایگزین کنند . ( [۱] )
نویسنده مصری به اختلافات طبقاتی در مصرا شاره می کند ومی نویسد حکومت بجای از بین بردن تبعیض و اختلاف طبقاتی , آن را دامن می زند واین امر سبب تشنج در جامعه ونارضاتی قشر فقیر وروی آوردن جوانان ناراضی به گروه های افراطی که به آنها وعده بهبود شرایط مادی در آینده ورسیدن به امیال شخصی می دهند , می شود.
دکتر محمد سید احمد به دوران حکومت انور السادات وحسنی مبارک اشاره می کند ومی نویسد : تحول حکومت مصر از حکومت سوسیالیستی به حکومت سرمایه داری وتبلیغ سرمایه و بهره وارزش قرار دادن پول وثروت سبب گردید که فقرا دیگر به ارزش های ملی توجه نکرده وآنرا بازیچه بدست حکومت بداند حکومتی که فرهنگ غرب را تبلیغ وترویج نموده , وآنرا نمونه والگو برای جامعه معرفی می نماید . ا ین در حالیست که جوانان جامعه فرهنگ بومی خودرا پست و حقیر تلقی کر ده , واعتماد به نفس خودرا از دست داده , وارزش های دون وپست در جامعه رواج پیدا کرده است.
بعنوان مثال پس از شکست اعراب در جنگ ۱۹۶۷ ، با رژیم صهیونیستی , مردم نا امید شدند وجوانان از فرط نا امیدی به کشورهای خارجی ونفتی مهاجرت کردند وبا کسب درآمدهای زیاد به گرایش های سرمایه داری و مصرف کالاهای لوکس وغربی روی آوردند واین امر باعث ضعف احساسات ملی واز هم پاشیده شدن خانواده ها وافزایش آمار طلاق وانحرا ف فرزندان خانواده ها شد .بسیاری از جوانان به خاطر فقر وتنگدستی به اعتیاد مواد مخدر روی آوردند همین امر موجب روی آوردن جوانان به گروه های افراطی شد.
نویسنده مصری در پایان کتاب خود علل حمایت جوانان وپیوستن انها به گروه های سلفی وافراطی را عدم مشارکت سیاسی مردم در حکومت وفرار جوانان از واقعیت های موجود وروی آوردن به گروه های تندرو , واشتباهات حکومت ها وتقصیر آنها که سبب رخنه گروه های افراطی میشود وآنها خودرا جایگزین حکومت های ستمگر قلمداد می کنند.
دراين ميان , طبق شواهد وقرائن , بسیاری ازجوانان مصری که در زندان های رژیم مصر زندانی بوده وبه بشدت شکنجه شده اند ,پس از خروج از زندان به گروه های تندرو پیوسته ودر انجام عملیات تروریستی علیه منافع رژیم پیش قدم شده اند.فهمی هویدی نویسنده معروف مصری معتقد است که برخی جوانان مصری که در زندان های رژیم تحت شدیدترین شکنجه ها قرار گرفته ,پس از ازادی از زندان به گروه های تروریستی از جمله داعش ملحق می شوند .وی می افزاید اعضای گروه ” التکفیر والهجره ” و” الجماعه الاسلامیه” در مصر پس از ازادی از زندان در دهه ۱۹۶۰ به فعالیت های سری پرداخته ودست به عملیات خشونت بار در دهه هفتاد زدند .وی اضافه می کند جوانان مصری که تحصن در میدان رابعه العدویه شرکت ودستگیر وزندان رفتند پس از ازادی از زندان به سازمانها افراطی وتندرو در سیناء پیوستند.
فهمی هویدی با اشاره به انفجار در کلیسای البطرسیه در قاهره در ماه دسامبر ۲۰۱۶ می نویسد جوانی که کلیسا را منفجر کرد در سال ۲۰۱۴ در زندان بسر می برده ودر هنگام بازجویی تحت شکنجه شدید قرار گرفته بطوری که بینی وی شکسته وپس از ازادی از زندان مدتی ناپدید وسرانجام دست به این اقدام تروریستی زد.([۲]) بنا بر این ، شکنجه در زندان می تواند یکی از عوامل پیوستن جوانان به گروه های سلفی وتکفیری باشد.
[۱] ) ” مقاله : القوی الاجتماعیه المویده لجماعات العنف السیاسی الاسلامی (مصر نموذجا ) ( نیروهای اجتماعی طرفدار گروه های خشونت سیاسی اسلامی : نمونه ان در مصر, د.محمد سید احمد .المجلس الاعلی للثقافه –مصر -۲۰۱۴)
[۲] مقاله : ” انتحاریون علی ابواب مصر” نوشته ” فهمی هویدی ” , روزنامه مصری الشروق مورخ : ۱۳/۱۲/۲۰۱۶٫
(ادامه دارد) .