قطر روز ۳ دسامبر ۲۰۱۸ اعلام کرد از اول ژانویه سال میلادی ۲۰۱۹ از سازمان کشورهای صادر کننده نفت اوپک خارج خواهد شد.
تصمیم قطر را سعد بن شریده الکعبی وزیر مشاور در امور انرژی قطر طی یک کنفرانس مطبوعاتی در دوحه اعلام کرد.
تصمیم قطر مبنی از خروج از اوپک به استراتژی اینده این کشور در زمینه انرژی ارتباط دارد چون این امیر نشین تصمیم دارد فعالیت خودرا در زمینه گاز متمرکز سازد. تصمیم قطری برای دیگران یک تصمیم ناگهانی بود زیرا قطر بمدت ۵۷ سال عضو سازمان اوپک بود .
سازمان اوپک در بغداد در سپتامبر ۱۹۶۰ تاسیس شد کشورهای موسس این سازمان عبارت بودند از : ایران ، عراق ، کویت ، عربستان وونوزئلا .هدف اصلی تاسیس این سازمان دفاع از منافع کشورهای عضو وهماهنگی بین انها وحفظ منافع فردی ودستجمعی ویافتن راه های ضامن ثبات قیمت نفت بود .
این سازمان توسعه پیدا کرد وکشورهای قطر در سال ۱۹۶۱ واندونزی در سال ۱۹۶۲ ولیبی در سال ۱۹۶۲ وامارات در سال ۱۹۶۷ والجزایر در سال ۱۹۶۹ ونیجریه در سال ۱۹۷۱ واکوادور در سال ۱۹۷۳ وگابن در سال ۱۹۷۵ وآنگولا در سال ۲۰۰۷ وگینه استوائی در سال ۲۰۱۷ وکنگو در سال ۲۰۱۸ به این سازمان پیوستند. وبدین ترتیب اعضای سازمان اوپک به ۱۶ عضو رسید.
در ۳ دسامبر ۲۰۱۸ قطر دبیر کل سازمان اوپک را در جریان تصمیم خود مبنی بر خروج از سازمان قرار داد .
تصمیم قطر مبنی برخروج از اوپک عوامل وعلل متعدد دارد ولی اکثر این عوامل مربوط به منافع محلی واقتصاد قطر میباشد.قطر که ۳۰ در صدر از تولید گاز جهان را دارد در نظر دارد روی تولید گاز متمرکز شود واین کشور مصمم است این بخش را گسترش دهد ودولت تصمیم گرفته است تولید گاز را افزایش دهد واز ۷۷ میلیون تن به ۱۱۰ میلیون تن افزایش دهد.
این در حالیست که قطر یک کشور کوچک در تولید نفت است .این کشور روزانه ۶۱۰ هزار بشکه در روز تولید می کند.وبعنوان یک تولید کننده کوچک بشمار می رود چرا که قطر ۲ درصد تولید اوپک را دارد.
خروج قطر از اوپک را می توان تا حدودی به اوضاع فعلی اوپک مرتبط ساخت چرا که کشورهای بزرگ سرنوشت این سازمان را در دست داردند ونقطه نظرات خودرا درمورد تولید نفت بر اعضای سازمان تحمیل می کنند.
برخی از سازمانها متخصص اقتصادی معتقدند که که خروج قطر از اوپک نشان می دهد که نفوذ اوپک تضعیف شده است بویژه عربستان با همدستی روسیه سعی می کنند تولید نفت وقیمت انرا در دست بگیرند .سیاست های عربستان وروسیه به اعضای اوپک زیان رسانده تواف وروسیه با فشار دونالد ترامپ سبب شد قیمت نفت ظرف یک ماه یک سوم قیمت ان کاهش یابد.قیمت نفت از ۸۵ دلار در اوایل اکتبر ۲۰۱۸ به حدود ۵۰ دلار در استانه انتخابات میان دوره ای امریکا رسید. دونالد ترامپ در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۸ وقبل از اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران خواستار کاهش قیمت نفت شده بود .
عربستان وروسیه به درخواست امریکا پاسخ مثبت دادند تا بتوانند از این طریق به حزب جمهوریخواه در انتخابات کمک کنند .عربستان بدنبال قتل جمال خاشقچی قیمت نفت را کاهش داد تا بتواند از این طریق فشارهای ناشی از قتل خاشقچی را کاهش دهد تا رضایت ترامپ را در حمایت از محمد بن سلمان جلب نماید.
ناظران معتقدند که خروج قطر از اوپک می تواند برای اقتصاد این کشور مفید باشد زیرا متمرکز شدن بر تولید گاز برای این کشور موثر خواهد بود.
ممکن است تصمیم قطر بر خروج از اوپک دیگر اعضا را تشویق به خروج از این سازمان نماید زیرا تسلط عربستان بر سیاست های اوپک وتوافق با روسیه برای کاهش تولید این سازمان می تواند قیمت نفت را کاهش دهد واین امر می تواند اینده اوبک را به مخاطره بیاندازد وموضع اوپک را در کنترل عرضه نفت تضعیف نماید.
موضع نماینده ایران در اوپک نشانگر این نگرانی است زیرا نماینده ایران در اوپک نسبت به تصمیم قطر اظهار تاسف کرد ولی در عین حال اعلام نمود که موضع قطر را درک می کند زیرا اوضاع در داخل اوپک طوری پیش میرود که اعضای اوپک از تصمیمات کمیته وزارتی مشترک بریاست عربستان وروسیه نا امید شده اند زیرا تصمیمات انها یکجانبه وبدون توافق سایر اعضا است.
منبع : المرکزی العربی للبحوث وتحلیل السیاسات .